Artykuły

Rotacja pracowników - czym jest i jak się ją mierzy?

22.12.2014 Autor: Maria Hajec
Nie każdy pracodawca zdaje sobie sprawę, że koszt zastąpienia odchodzącego pracownika wynosi niejednokrotnie nawet równowartość jego rocznego wynagrodzenia. Te zaskakujące dane powinny dać do myślenia: zatrzymanie dobrego pracownika jest na ogół znacznie tańsze niż zatrudnienie nowego! Właśnie dlatego warto zbadać w jakim stopniu problem rotacji dotyczy naszej firmy i zastanowić się jakie działania podjąć, aby najlepsi pracownicy pozostali w firmie.

Czym jest rotacja i jak się ją mierzy?


Rotacja pracowników to nic innego jak odejście zatrudnionych z pracy w określonym czasie. Pracownicy mogą opuścić organizację z wielu różnych przyczyn, które wiążą się z zupełnie odmiennymi konsekwencjami dla pracodawcy. Zasadniczo wyróżniamy dwa rodzaje rotacji pracowników: dobrowolną oraz niedobrowolną. Odejścia niedobrowolne inicjuje pracodawca w przypadku niezadowolenia ze sposobu wykonywania obowiązków zawodowych przez pracownika lub zmian w strukturze organizacyjnej firmy.

Z punktu widzenia pracodawcy znaczniej trudniejsze do przeanalizowania i wyeliminowania są odejścia dobrowolne. Wśród nich możemy wyróżnić odejścia korzystne z perspektywy firmy, np. jeśli odchodzą pracownicy osiągający słabe wyniki, których zastąpienie jest stosunkowo łatwe. Z drugiej strony bardzo często możemy spotkać się z rotacją, która wpływa negatywnie na funkcjonowanie organizacji. Taki rodzaj rotacji ma miejsce m.in. wtedy, gdy odchodzą pracownicy osiągający ponadprzeciętne wyniki lub pracownicy o rzadkich kwalifikacjach, których trudno zastąpić. Takie zjawisko jest bardzo niekorzystne z perspektywy pracodawcy. Dlatego warto zadbać o jego odpowiednie zdiagnozowanie, a następnie próbę wyeliminowania.



Do pomiaru fluktuacji w organizacjach można wykorzystać różnego rodzaju wskaźniki. Przy wyborze odpowiedniego miernika powinniśmy wziąć pod uwagę dwie kwestie: dostępność danych oraz to, jakich informacji potrzebujemy, aby w jak największym stopniu ograniczyć negatywne aspekty rotacji. Możemy wyróżnić co najmniej klika metod pomiaru tego zjawiska:



Firmy najczęściej korzystają z ogólnego wskaźnika rotacji (1). Jest to iloraz całkowitej liczby pracowników, którzy odeszli z organizacji w ciągu roku do chwili obecnej i całkowitej liczby pracowników obecnie zatrudnionych w organizacji. Warto zaznaczyć, że ten sposób pomiaru rotacji ma pewne wady. Pierwszą z nich jest to, że pracowników odchodzących i nowozatrudnionych traktuje się na równi. Po drugie wskaźnik nie mówi o długości stażu pracy odchodzących pracowników oraz przyczynach fluktuacji. Dodatkowo, wskaźnik obliczany w ten sposób jest mało przydatny w firmach zatrudniających pracowników sezonowych.

Kolejny wskaźnik - zmodyfikowany ogólny wskaźnik rotacji (2) - eliminuje ten problem i przedstawia liczbę pracowników, którzy odeszli z organizacji w ostatnim roku w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych w ostatnim roku. Niestety taka postać wskaźnika nadal nie uwzględnia długości stażu pracy zatrudnionego u danego pracodawcy, a ten aspekt w kontekście rotacji pracowników jest dość istotny. Rotacja pracowników z krótkim stażem wywołuje zupełnie inne skutki niż ta, która dotyczy doświadczonych pracowników. Właśnie dlatego warto dokonać odmiennej analizy tych dwóch typów rotacji i podjąć odpowiednie działania.


Bibliografia
  1. Allen D. G. , Retaining talent. A guide to analyzing and managing employee turnover, http://www.shrm.org/about/foundation/research/documents/retaining%20talent-%20final.pdf [dostęp: 2.12.2014],
  2. Cybulski K., Przyczyny i konsekwencje wysokiej fluktuacji personelu sprzedażowego, http://www.sim.wz.uw.edu.pl/sites/default/files/artykuly/sim_2008_1_cybulski.pdf, [dostęp: 2.12.2014],
  3. Kapitał ludzki w Polsce w 2012 roku, GUS, Gdańsk 2014, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/inne-opracowania-zbiorcze/kapital-ludzki-w-polsce-w-2012-r-,8,3.html [dostęp: 8.12.2014],
  4. Miller S., Salary Gripes Are Top Reason Employees Quit, http://shrm.org/hrdisciplines/compensation/articles/pages/salary-employees-quit.aspx [dostęp: 8.12.2014],
  5. Polacy w pracy. Warunki zatrudnienia, gotowość zmian, CBOS, Warszawa 2014, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_132_14.PDF [dostęp: 8.12.2014].

Maria Hajec

Udostępnij