Artykuły

Pracoholizm – kiedy praca staje się uzależnieniem

25.10.2011 Autor: Karol Wolski, Małgorzata Szymańska
W artykule przedstawiono zjawisko pracoholizmu, czyli uzależnienia od stałej i intensywnej pracy. Opisano najważniejsze objawy tego zaburzenia wraz z kryteriami, dzięki którym możliwe jest odróżnienie pracoholików od pracowników-pasjonatów, którzy są w sposób silny, lecz niepatologiczny zaangażowani w swoją pracę. Przeanalizowano również społeczne i osobowościowe czynniki mające wpływ na pojawienie się i rozpowszechnienie zjawiska pracoholizmu. W tekście określono przyczyny niewielkiej efektywności pracy osób uzależnionych, ich słabego funkcjonowania w zespole i negatywnego wpływu na atmosferę panującą w miejscu pracy. Opisano także wpływ przeciążenia pracą na zdrowie i życie rodzinne pracoholików. W publikacji znajdują się również informacje na temat podstawowych metod terapii pracoholizmu.
Wiele pisze się o rosnącej liczbie osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków oraz zgubnych skutkach tych nałogów dla współczesnych społeczeństw. Problem uzależnienia od pracy przez długi czas pozostawał w ich cieniu i kojarzony był głównie z Japonią, gdzie przypadki śmierci z przepracowania oraz zawodowego stresu uzyskały własną nazwę – karōshi. Choć pod koniec XX wieku zaburzenia związane z kompulsywną pracą zaczęły się rozpowszechniać w Europie, wiedza większości osób na temat tego zjawiska, jego przyczyn i konsekwencji jest niewielka.

Uzależnienie a zaangażowanie


Potocznie mianem pracoholików określa się osoby, które w pracy spędzają dużo większą od przeciętnej ilość godzin. Jednak zgodnie z naukową definicją nie każdy pracownik poświęcający dodatkowe godziny na wypełnienie swoich obowiązków może zostać uznany za pracoholika. Psychologowie kładą bowiem nacisk na występowanie w tym zaburzeniu silnego wewnętrznego przymusu. Presja ta jest wspólnym mechanizmem wszystkich uzależnień: pracoholik podejmuje się kolejnych zadań pod wpływem wewnętrznego nacisku, tak jak alkoholik upija się pod wpływem pokusy, której nie może się oprzeć. Zaniechanie pracy powoduje u pracoholików podenerwowanie, agresję i wyrzuty sumienia, a jedynym sposobem na zwalczenie tych negatywnych emocji jest podjęcie kolejnych działań. Z tego powodu osoby uzależnione od pracy nie potrafią odpoczywać i zaniedbują pozostałe aspekty życia, oddalając się od rodziny, przyjaciół i porzucając pozazawodowe zainteresowania. Wielu pracoholików w sytuacji oderwania od obowiązków zawodowych nadal o nich rozmyśla lub próbuje nadać czynnościom domowym charakter pracy. W ten sposób zaburzona zostaje niezbędna dla zdrowia człowieka równowaga pomiędzy sferą prywatną i zawodową.


Bibliografia
CENTRUM-JA, O firmie [online]. Dostępny w internecie: http://www.centrum-ja.pl/o_firmie.
Jaworska D., Gdy praca staje się sensem życia- wyznania pracoholików [online], Wirtualna Polska. Dostępny w internecie: http://kobieta.wp.pl/kat,26323,title,Gdy-praca-staje-sie-sensem-zycia-wyznania-pracoholikow,wid,13505721,wiadomosc.html.
Kozak D., Pracoholizm a neurotyzm – osobowościowe uwarunkowania uzależnienia od pracy [online], „e-mentor”. Dostępny w internecie: http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/12/id/224.
Porter G., Organizational Impact of Workaholism: Suggestions for Researching the Negative Outcomes of Excessive Work, „Journal of Occupational Health Psychology” 1996, nr 1, s. 70-84.
Robinson B. E., Spouses of workaholic: clinical implications for psychotherapy, „Psychotherapy” 1998, nr 2, s. 260-268.
Shimazu A., Schaufeli W. B., Taris T. W., How Does Workaholism Affect Worker Health and Performance? The Mediating Role of Coping, „International Society of Behavioral Medicine” 2010, nr 17, s. 154-160.
Spence J. T., Robbins A. S., Workaholism: Definition, Measurement, and Preliminary Results, „Journal of Personality Assessment” 1992, nr 58, s. 160-178.

Karol Wolski
Małgorzata Szymańska

Udostępnij