Artykuł
Doradztwo edukacyjno-zawodowe w szkołach poruszał problematykę doradztwa zawodowego realizowanego w szkołach ponadpodstawowych. Doradztwo zawodowe to również jedno z najważniejszych zadań wypełnianych przez akademickie instytucje rynku pracy – biura karier. Te coraz liczniejsze placówki stanowią pomost pomiędzy studentami a światem biznesu. Pomagają w zdobyciu praktyk zawodowych, pierwszej pracy, organizują kursy doszkalające czy targi kariery. Z drugiej strony mogą aktywnie wspomóc pracodawców w poszukiwaniach kandydatów do pracy. Pierwsze polskie biuro karier powstało w 1993 roku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W roku 1998 biura karier działające przy uczelniach wyższych powołały Ogólnopolską Sieć Biur Karier – nieformalną strukturę partnerską służącą pomocą studentom i absolwentom szkół wyższych w skutecznym wejściu i efektywnym funkcjonowaniu na współczesnym rynku pracy. Od tego czasu liczba biur karier rośnie dynamicznie – przykładowo, jak podaje raport
Doradztwo edukacyjno-zawodowe w Małopolsce. Diagnoza stanu i perspektyw, w Małopolsce już niemal wszystkie uczelnie mają bądź planują stworzyć taką komórkę. Wpływ na to ma zapewne nałożenie na uczelnie wyższe (wedle ustawy z 2011 roku) obowiązku monitoringu losów zawodowych absolwentów – zadania, które często przejmują właśnie biura karier uczelni.
Akademickie biura karier – specyfika instytucji oraz ich główne obszary działalności
Na mocy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy akademickie biura karier (ABK) zalicza się do instytucji rynku pracy. Według definicji podanej w przywołanej ustawie są to jednostki działające na rzecz aktywizacji zawodowej studentów i absolwentów szkół wyższych, prowadzone przez szkołę wyższą lub organizację studencką.
Według ostatnich dostępnych danych, zebranych na potrzeby badań
Biura karier w Polsce realizowanych przez Centrum Kariery AGH, w 2009 roku działało w Polsce 268 biur karier. Największą koncentrację obserwuje się w głównych ośrodkach akademickich, m.in. w Warszawie, Krakowie, we Wrocławiu, w Poznaniu, Lublinie, Kielcach. Wraz z powstawaniem kolejnych instytucji ABK zaczęły się też specjalizować. Coraz więcej biur udziela pomocy studentom konkretnego kierunku czy osobom niepełnosprawnym. Niektóre biura karier swoją ofertę kierują również do pracowników uczelni oraz do młodzieży ponadgimnazjalnej, zwłaszcza maturzystów – przyszłych kandydatów na studia. Dla tej ostatniej grupy organizowane są np. dni otwarte uczelni, podczas których można zapoznać się z programami studiów, poszczególnymi kursami czy osobami prowadzącymi zajęcia. Przyszli studenci mogą również skorzystać ze szkoleń, z warsztatów czy specjalnie dla nich realizowanego programu doradztwa zawodowego. Z drugiej strony, dzięki sporym bazom kandydatów do pracy oferta ABK jest skierowana także do pracodawców. Placówka może wspomóc pracodawców w poszukiwaniach pracowników. Zadania te zostaną opisane poniżej.
Do głównych zadań ABK należą:
- dostarczanie studentom i absolwentom szkoły wyższej informacji o rynku pracy i możliwościach podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
- zbieranie, klasyfikowanie i udostępnianie ofert pracy, staży i praktyk zawodowych;
- prowadzenie bazy danych studentów i absolwentów uczelni zainteresowanych znalezieniem pracy;
- zapewnienie pracodawcom pomocy w pozyskiwaniu odpowiednich kandydatów na wolne miejsca pracy oraz staże zawodowe;
- prowadzenie doradztwa zawodowego;
- wsparcie studentów w aktywnym poszukiwaniu pracy;
- organizacja warsztatów, prezentacji firm na uczelniach, targów pracy;
- pomoc w opracowywaniu dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny);
- pomoc w organizacji stażu lub wyjazdu do pracy za granicę;
- badania losów zawodowych absolwentów uczelni.
Oferta biur karier a możliwości dla pracodawców
Adresatami oferty biur karier są z definicji przede wszystkim studenci i absolwenci danej uczelni. Jednakże oferta tych instytucji może być również bardzo ciekawa dla pracodawców. Co biura karier mogą zaoferować pracodawcom? Czy ich oferta może być atrakcyjna dla firm?
Po pierwsze, pozyskiwanie pracowników za pośrednictwem biur karier jest bezpłatne. Może to być istotny walor w dobie kryzysu i cięcia kosztów na działania rekrutacyjne, zwłaszcza dla mniejszych firm. Biura karier zamieszczają ogłoszenia o pracy czy praktykach na swoich stronach internetowych lub w bezpośrednim mailingu do studentów bez pobierania żadnych opłat. Tym samym stanowią atrakcyjną alternatywę dla agencji rekrutacyjnych czy biur pośrednictwa pracy, w których tego typu usługi są płatne. Często obok samego ogłoszenia o wolnym wakacie pracodawca może zamieścić informację o firmie, dołączyć odpowiednie plakaty czy foldery promujące przedsiębiorstwo. Dodatkowo, za stosukowo niewielką opłatą firma może zaprezentować się na uczelni podczas specjalnych spotkań czy warsztatów. Takie przedsięwzięcia są okazją do budowania pozytywnego wizerunku pracodawcy. Przedsiębiorstwo staje się rozpoznawalne w młodym wykształconym środowisku – wśród swoich potencjalnych pracowników.
Po drugie, umieszczając ogłoszenie o pracy lub praktykach na konkretnej uczelni (a nawet na konkretnym wydziale czy kierunku), pracodawca łatwo i szybko trafia bezpośrednio do grupy potencjalnych kandydatów – idealnych pod kątem danego stanowiska. Przykładem może być kierowanie oferty pracy bezpośrednio do studentów czy absolwentów konkretnej specjalizacji lub wąskiego kierunku studiów podyplomowych. Oferta trafia do specjalistów z danej dziedziny. Z drugiej strony, jak donoszą badania zrealizowane w ramach projektu
Akademickie biura karier: perspektywy i bariery działalności, pracodawcy chwalą sobie współpracę z placówkami mającymi dostęp do studentów różnych specjalności. Jak mówią niektórzy ankietowani przedstawiciele przedsiębiorców,
warto raczej współpracować z biurami karier działającymi przy dużych uczelniach publicznych. Uczelnie te kształcą wielu studentów na bardzo szerokim spektrum kierunków, dzięki czemu stanowią ogromny zasób potencjalnych pracowników. Co więcej, te największe placówki wydają się przedsiębiorcom atrakcyjne ze względu na możliwości organizowania dodatkowych przedsięwzięć, np. targów pracy, których beneficjentami są również firmy. Nie znaczy to, że ABK z niewielkich prywatnych uczelni nie są przydatne – często to one właśnie są oceniane jako najbardziej dynamiczne, kreatywne i elastyczne.
Oprócz dotarcia do szerokiej lub – przeciwnie – wąsko wyspecjalizowanej grupy potencjalnych pracowników ważna dla pracodawców jest również ciągłość w obsadzaniu stanowisk czy wykonywaniu zadań. Dotyczy to szczególnie sytuacji regularnie prowadzonych praktyk czy staży. Działając przy uczelni, biura mogą zapewnić stały dostęp do kolejnych pracowników. W oczach badanych przedsiębiorców ABK (będąc częścią struktury uczelni) odpowiadają poniekąd za swoich studentów. Pracownik czy stażysta nie jest zupełnie anonimowym „człowiekiem z ulicy”.
Generalnie, jak twierdzą pracodawcy mający kontakt z biurami karier, są to mobilne instytucje wspomagające firmy w pozyskiwaniu pracowników. Placówki te, dysponując dużą wiedzą o studentach oraz dostępem do ogromnych baz danych potencjalnych pracowników, mają bardzo duże możliwości. Swoje usługi oferują bezpłatnie, są zatem ciekawą alternatywą dla biur pośrednictwa pracy. Współpraca z ABK może stanowić doskonałą reklamę dla firmy. Z drugiej strony, zdaniem przedsiębiorców, przed biurami karier jeszcze sporo do zrobienia. Dla biznesu mogą wydawać się za mało profesjonalne i działać zbyt wolno – zwłaszcza będąc placówkami zależnymi od struktur uczelni. Biura karier bywają również słabo wypromowane wśród pracodawców – przedsiębiorcy nie orientują się w ich możliwościach i ofercie. Przytoczone wcześniej badania
Akademickie biura karier: perspektywy i bariery działalności wykazały potrzebę budowania odpowiedniego wizerunku biur karier wśród przedsiębiorców. Czytamy w nich:
Biura karier powinny przygotować kampanie promujące ich działalność w kręgach przedsiębiorców, mocno akcentując chęć nawiązania współpracy z firmami oraz określając ogólne zasady, w ramach których ta współpraca byłaby zorganizowana.
Podsumowanie
Oferta ABK wydaje się być atrakcyjna dla nieobeznanych jeszcze z rynkiem pracy studentów. Placówki te mają wiele możliwości, aby wspierać młodego człowieka w pierwszych wyborach zawodowych. Z drugiej strony, współpraca z biurami karier może być opłacalna również dla pracodawcy poszukującego pracownika. Efektywność współpracy na linii student-pracodawca mogłaby wzrosnąć dzięki odpowiedniej promocji biur karier wśród otoczenia przedsiębiorców. Z raportu zrealizowanego w ramach projektu Uczelnia Przyjazna Pracodawcom wynika bowiem, że placówki te nie są uważane za instytucje, które pomagają wejść studentom czy absolwentom uczelni na rynek pracy. Czy biura karier, podobnie jak urzędy pracy, zyskają sobie opinię nieefektywnych instytucji rynku pracy? Przed akademickimi jednostkami jeszcze wiele wyzwań. Dobrym kierunkiem wydaje się być nawiązywanie i zacieśnianie współpracy z pracodawcami, którzy mogą podzielić się know-how z danej dziedziny, opowiedzieć o swoich doświadczeniach, wdrożyć do zawodu. W zamian zaś otrzymać wykształconych, wyspecjalizowanych i ambitnych pracowników.
